متاسفانه چند سالی است که به دلیل محدودیت واردات خودرو به کشور، بازار خودرو در ایران انحصاری شده و خودروسازان محصولات کم کیفیت را عرضه میکنند. همچنین بازار خودرو ایران، یکی از نوسانپذیرترین بازارهای کشور است. به طوری که قیمتها به صورت روزانه و حتی ساعتی تغییر میکنند. قیمت روز خودرو در کشور به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها در اختیار و کنترل دولت و قانونگذار هستند و برخی دیگر نیز عوامل خارجی بوده که اکثرا قابل کنترل و پیشبینی نیستند. در ادامه این مطلب، عواملی را تعریف خواهیم کرد که بر بازار خودرو در ایران تاثیر دارد.
عرضه و تقاضا:
این مورد، عاملی است که در تمامی بازارها و در مورد تمام محصولات تاثیر دارد. وقتی تقاضا برای محصولی افزایش یابد و از طرفی تولیدکننده نتواند به اندازه کافی این نیاز را پاسخ دهد، قطعا قیمت محصول افزایش مییابد. برعکس این امر نیز صادق است و اگر تقاضا برای محصولی کاهش یابد، قطعا ارزش آن نیز افت پیدا میکند.
در حال حاضر چند سالی است که بازار خودرو ایران تشنه خودروهای متنوع و صفر کیلومتر است. این نیاز حتی با واردات قطرهچکانی اخیر نیز برطرف نشده و همچنان تقاضا بسیار بیشتر از عرضه است. بنابراین کمبود عرضه نسبت به تقاضای خودرو، یکی از مهمترین علل افزایش قیمت خودرو در بازار ایران است.
تورم:
تورم عمومی اقتصادی در هر کشوری باعث کاهش ارزش پول و افزایش قیمت کالاهای اساسی میشود. تورم معمولا در کشورهای جهان سومی بیشتر دیده میشود. تورم باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی، افزایش هزینههای تولید، دستمزدها، مواد اولیه و ... میشود و بنابراین قیمت خودرو نیز بالا میرود. از آن جایی که تورم در ایران هر ساله مثبت بوده، بنابراین این عامل در سالهای اخیر باعث افزایش قیمت خودرو شده است.
نرخ ارز:
تغییرات نرخ ارز در ایران، تاثیر مستقیم و سریعی با بازار خودرو دارد. حتی اگر قیمت ارز نوسانات روزانه داشته باشد نیز بر قیمت خودرو در بازار تاثیر میگذارد.
سیاستهای دولت:
با توجه به این که نوع قیمتگذاری خودرو در کشور دستوری است و خودروسازان برای قیمتگذاری آزاد نیستند، سیاستها و تصمیمات دولت تاثیر بهسزایی در قیمت خودرو در بازار دارد. برای مثال، محدودیت واردات خودرو در سالهای اخیر باعث افزایش چند صد درصدی قیمت خودرو در بازار آزاد شده است. تصمیم دولت درباره تعرفه واردات و مالیات خودرو نیز تاثیر زیادی بر این بازار داد.
تحریمها:
متاسفانه سالهاست که کشورمان مورد تحریمهای سنگینی قرار گرفته و بنابراین دسترسی تولیدکنندگان به موارد اولیه، فناوریها و ... بسیار محدود شده است. قطعا اقتصاد هر کشور با قرار گرفتن در شرایط تحریم، آسیب میبیند و کالاهای تولیدی افزایش قیمتهای شدیدی پیدا میکنند.
همان طور که اشاره شد، موارد متعددی بر بازار خودرو ایران تاثیر دارند که هرکدام از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی از این عوامل، با کنترل دولت، میتوانند در کاهش قیمتها موثر باشند. برای مثال، آزادسازی قیمتگذاری دستوری و کاهش محدودیتهای واردات، تاثیر شگفتانگیزی بر قیمت خودرو در آینده خواهد داشت. زیرا هم تولید و عرضه خودرو افزایش مییابد و هم بازار از انحصار خارج شده و رقابتی میشود.